BHIMBEDKA ROCK SHELTERS IN BHOPAL DISTRICT IN MADHYAPRADESH

 ചരിത്രപ്രസിദ്ധമായ ചന്ദേരി പട്ടണം സന്ദർശിച്ച ശേഷം ഞാൻ അശോക്നഗറിലെ ഹോട്ടലിലേക്ക് മടങ്ങി. ചന്ദേരി പട്ടണം സന്ദർശിക്കുന്നത് അതിശയകരവും അവിസ്മരണീയവുമായിരുന്നു. ഈ മഹത്തായ ചരിത്ര നഗരം സന്ദർശിക്കുന്നതിൻ്റെ ഓരോ നിമിഷവും ഞാൻ ആസ്വദിച്ചു എന്നുതന്നെ പറയാം. ഞങ്ങളുടെ ഗൈഡ് കല്ലേഭായി വളരെ പണ്ഡിതനായ ഒരു മനുഷ്യനായിരുന്നു. അദ്ദേഹം ചന്ദേരി സ്വദേശിയായിരുന്നു, ചന്ദ്രിയുടെ ചരിത്രം നന്നായി അറിയാമായിരുന്നു. കല്ലേഭായിയെക്കുറിച്ച് കൂടുതലറിയാൻ വായനക്കാരിൽ ആർക്കെങ്കിലും താൽപ്പര്യമുണ്ടെങ്കിൽ കല്ലേഭായിയുടെ യൂട്യൂബ് സന്ദർശിക്കാൻ അഭ്യർത്ഥിക്കുന്നു. 

രാത്രി 8 മണിക്ക് ഞങ്ങൾ ചന്ദേരി സന്ദർശനം അവസാനിപ്പിച്ചു. അവിടെ നിന്ന് അശോക് നഗറിലെ ഹോട്ടലിൽ എത്താൻ ഒരു മണിക്കൂറും മുപ്പത് മിനിറ്റും എടുത്തു. പിറ്റേന്ന് രാവിലെ കൊച്ചിയിലേക്കുള്ള മടക്കയാത്രയിൽ ഭോപ്പാലിനടുത്തുള്ള ചരിത്ര പ്രാധാന്യമുള്ള ഭീംബേഡ്ക റോക്ക് ഷെൽട്ടറുകൾ സന്ദർശിക്കാനായിരുന്നു എൻ്റെ തീരുമാനം. വൈകുന്നേരം ഭീംബേഡ്ക റോക്ക് ഷെൽട്ടറുകൾ സന്ദർശിച്ച് ഭോപ്പാലിലെ എംപിടിഡിസി ഹോട്ടലിൽ തിരിച്ചുവന്നു താമസിക്കാനായിരുന്നു എൻ്റെ പദ്ധതി. അടുത്ത ദിവസം രാവിലെ കൊച്ചിയിലേക്കുള്ള എൻ്റെ വിമാനം ഷെഡ്യൂൾ ചെയ്തിരുന്നു.


ഭോപ്പാലിലേക്ക് മടങ്ങുമ്പോൾ എനിക്ക്  ട്രോപ്പിക്കൽ ഓഫ് കാൻസർ കടക്കേണ്ടി വന്നു.ഭൂമധ്യരേഖയിൽ നിന്ന് 23.50 ഡിഗ്രി വടക്ക് കോണിൽ ഇന്ത്യയുടെ മധ്യത്തിലൂടെ കടന്നുപോകുന്ന ഒരു സാങ്കൽപ്പിക രേഖയാണ് ട്രോപിക് ഓഫ് കാൻസർ   . അശോക്നഗറിൽ നിന്ന് റെയ്സൺ ജില്ലയിലേക്ക് ഭീംബേഡ്ക ഷെൽട്ടറുകളിലേക്കുള്ള വഴിയിൽ പോകുമ്പോൾ ഞങ്ങൾ ഈ രേഖ കണ്ടു.

ഭോപ്പാൽ നഗരത്തിൽ നിന്ന് 45 കിലോമീറ്റർ അകലെയുള്ള റെയ്സൺ ജില്ലയിലാണ് ഭീം  ഭേദ്ക ശിലാ ഷെൽട്ടറുകൾ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. പാലിയോലിത്തിക്, മെസോലിത്തിക് കാലഘട്ടങ്ങളിലെ മനുഷ്യരാശിയുടെ  പരിണാമ    ചരിത്രത്തിൽ താൽപ്പര്യമുള്ളവർ തീർച്ചയായും ഈ സ്ഥലം സന്ദർശിക്കണം. മെസോലിത്തിക് കാലഘട്ടത്തിലൂടെ മനുഷ്യവർഗം എങ്ങനെ പരിണമിച്ചുവെന്ന് ഇവിടെ നിങ്ങൾക്ക് കാണാൻ കഴിയും.  ശിലായുഗത്തിലെ മനുഷ്യവംശം. യുനെസ്കോ ഈ പ്രദേശത്തെ ലോക പൈതൃക സ്ഥലമായി പ്രഖ്യാപിച്ചിരുന്നു.

1957 ൽ കണ്ടെത്തിയ ഈ സമുച്ചയത്തിൽ ഏകദേശം 700 ഷെൽട്ടറുകൾ ഉണ്ട് , ഇന്ത്യയിലെ ചരിത്രാതീത കലയുടെ ഏറ്റവും വലിയ കലവറകളിൽ ഒന്നാണിത്. ഇത്തരം ഷെൽട്ടറുകൾ ആസ്ട്രേലിയയിലും ഇതേ സമയം ഉണ്ടായിട്ടുണ്ട്.   ഈ ഷെൽട്ടറുകൾ യുനെസ്കോയുടെ ലോക പട്ടികയിൽ ഇടം നേടി.  



 
 ട്രോപിക് ഓഫ് കാൻസർ

ഇവിടെ ഏകദേശം 7 പർവ്വതങ്ങളും 750 പാറക്കൂട്ടങ്ങളും ഉണ്ട്. എൻസൈക്ലോപീഡ് ബ്രിട്ടാനിക്ക പ്രകാരം ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും അപൂർവമായ സ്ഥലങ്ങളിലൊന്നാണിത്. വകാങ്കർ എന്ന ശാസ്ത്രജ്ഞൻ   ഭീംബെട്കയിലെ 10 കിലോമീറ്റർ വിസ്തൃതിയിൽ വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്ന 700-ഓളം പാറക്കൂട്ടങ്ങൾ കണ്ടെത്തി. ശാസ്ത്രജ്ഞരുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ ഏകദേശം 30,000 വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ്, പാലിയോലിത്തിക്ക് കാലഘട്ടത്തിൽ സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ട ചിത്രങ്ങളാണ് ഈ ഗുഹകളിൽ ഉള്ളത്. 30000 വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് മനുഷ്യൻ ഇന്ത്യയിൽ താമസിച്ചിരുന്നു. അവൻ അന്ന് ഗുഹകളിൽ താമസിക്കുകയും ചിത്രങ്ങൾ രചിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. നമ്മുടെ പൂർവികരെ കുറിച്ച് അറിയുന്നത് ര സാവഹമാണ്





ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും പഴക്കം ചെന്ന റോക്ക് ആർട്ട് ഭീംബെട്കയിലാണ്  , കൂടാതെ ഏറ്റവും വലിയ ചരിത്രാതീത സമുച്ചയങ്ങളിൽ ഒന്നുമാണിത് . ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പഴക്കം ചെന്ന പെട്രോഗ്ലിഫുകളായി കാണപ്പെടുന്ന ഭീംബെറ്റ്ക റോക്ക് ആർട്ടിൽ ചിലത് ഓസ്ട്രേലിയയിലെ ആദിവാസി റോക്ക് ആർട്ടിനോടും ഫ്രാൻസിലെ പാലിയോലിത്തിക്ക് ലാസ്കോക്സ് ഗുഹാചിത്രങ്ങളോടും സാമ്യമുണ്ട്.



ഓഡിറ്റോറിയം  കെവിൽ ലേഖകൻ


പാണ്ഡവരുടെ വനവാസകാലത്ത്  അവർ ഈ പ്രദേശങ്ങൾക്ക് ചുറ്റുമുള്ള വനങ്ങളിൽ താമസിച്ചിരുന്നു എന്നാണ് ഐതിഹ്യം. പാണ്ഡവരുടെ പഞ്ച് (അഞ്ച്) മർഹി (ഗുഹകൾ) എന്ന പേരിൽ നിന്ന് പേര് ലഭിച്ച സത്പുരകളിലെ പ്രശസ്തമായ കുന്നിൻ പ്രദേശമായ പഞ്ച്മർഹി, ഭീംബെട്ക റോക്ക് ഷെൽട്ടറുകളിൽ നിന്ന് വെറും 160 കിലോമീറ്റർ അകലെയാണ്.

ക്ഷേത്രത്തിനടുത്തുള്ള ഒരു പാറയുടെ മുകളിലിരുന്ന് ഭീമൻ നാട്ടുകാരുടെ പ്രശ്നങ്ങൾ ചർച്ച ചെയ്തതായി പറയപ്പെടുന്നു. 



മൃഗങ്ങളുടെ ചിത്രങ്ങൾ കാണാൻ കഴിയും

ഭീംബെട്കയിലെ ഏറ്റവും പഴക്കം ചെന്ന ഗുഹാചിത്രങ്ങൾ ഏകദേശം 12,000 വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പുള്ളതാണെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു. അപ്പർ പാലിയോലിത്തിക്, മെസോലിത്തിക്, ചാൽക്കോലിത്തിക്, ആദ്യകാല ചരിത്രം, മധ്യകാല ചരിത്രം എന്നിങ്ങനെ വിവിധ കാലഘട്ടങ്ങളായി ചിത്രങ്ങളെ തിരിച്ചിട്ടുണ്ട്. ആകെയുള്ള 750 ഗുഹകളിൽ 500 എണ്ണത്തിലും ഇവയുണ്ട്.

'ഭീം ബൈത്ക' എന്ന വാക്കിൽ നിന്നാണ് ' ഭീംബേട്ക' എന്ന വാക്ക് ഉരുത്തിരിഞ്ഞത് . മഹാഭാരതത്തിലെ അഞ്ച് പാണ്ഡവരിൽ ഒരാളായ 'ഭീമ'ൻ്റെ പേരിലാണ് ഈ ഗുഹകൾ അറിയപ്പെടുന്നത്. ഭീംബേടിക എന്നാൽ "ഭീമൻ്റെ ഇരിപ്പിടം" എന്നാണ് അർത്ഥമാക്കുന്നത്. മധ്യപ്രദേശിലെ റെയ്സൺ ജില്ലയിലാണ് ഭീംബേട്ക ഗുഹകൾ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.









1957-ൽ,  ഇന്ത്യൻ പുരാവസ്തു ഗവേഷകനായ ഡോ. വിഷ്ണു വക്കങ്കർ ട്രെയിൻ വഴി നാഗ്പൂരിലേക്ക് പോകുമ്പോൾ, ട്രെയിനിൻ്റെ ജനാലയിലൂടെ ഈ മനോഹരമായ ഭൂപ്രകൃതി ശ്രദ്ധിച്ചു . ഭീമാകാരമായ പാറകളും പാറകളും ദൂരെ നിന്ന് ദൃശ്യമായിരുന്നു, അവ ആകസ്മികമായി കണ്ടെത്തി. 





സ്ഥലം കാണാൻ ഏകദേശം 45 മിനിറ്റ് എടുക്കും   .. അതുകൊണ്ട് പകുതി ദിവസത്തെ യാത്ര നല്ലതാണ്. നിങ്ങൾ ഇവിടെ നിന്ന് വളരെ ദൂരെയാണെങ്കിൽ, വീണ്ടും സന്ദർശിക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നില്ലെങ്കിൽ, ഒന്നും നഷ്ടമാകാതിരിക്കാൻ ഒരു ഗൈഡിൻറെ സഹായം തേടുന്നതാണ് നല്ലത്.









ഭീംബെട്കയിലെ റോക്ക് ഷെൽട്ടറുകൾ ആഴ്ച മുഴുവൻ സന്ദർശകർക്കായി തുറന്നിരിക്കും . സൂര്യാസ്തമയത്തിനു മുമ്പ് ഈ വിചിത്രമായ സ്ഥലം സന്ദർശിക്കാൻ ശ്രമിക്കുക, കാരണം ഭീംബെട്ക ഗുഹാ സമയം രാവിലെ 6:30 മുതൽ വൈകുന്നേരം 5:30 വരെയാണ്. ഭീംബെട്ക സന്ദർശിക്കാൻ വർഷത്തിലെ ഏറ്റവും നല്ല സമയമാണ്, അതായത് ഒക്ടോബർ മുതൽ ഏപ്രിൽ വരെയുള്ള മാസങ്ങൾക്കിടയിലാണ്.






















30000 വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് ആളുകൾ ഈ ഷെൽട്ടറുകളിൽ ഭക്ഷണം കഴിച്ച് ഉറങ്ങിയും കളിച്ചും താമസിച്ചിരുന്നു എന്നത് ശരിക്കും അത്ഭുതകരമാണ്. 12000 വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് ചുവപ്പും വെള്ളയും നിറങ്ങളിൽ അവർ ചിത്രങ്ങൾ വരയ്ക്കാൻ തുടങ്ങി. 














ഓഡിറ്റോറിയം ഗുഹയാണ് ഏറ്റവും വലിയ പാറ ഷെൽട്ടർ. കയ്യിൽ കുന്തവുമായി നൃത്തം ചെയ്യുന്ന ഒരു മനുഷ്യനെ ഇവിടെ കാണാം. എല്ലാ ചിത്രങ്ങളും യുദ്ധത്തെയും അമ്പുകളും കുന്തങ്ങളും ഉപയോഗിച്ചുള്ള പോരാട്ടങ്ങളെയും ചിത്രീകരിക്കുന്നു. ആ സമയത്ത് ഏകദേശം 100 ഷെൽട്ടറുകൾ നശിപ്പിക്കപ്പെട്ടു. ഒരു ചിത്രത്തിൽ ഒരു കാട്ടുപോത്ത് ഒരു മനുഷ്യൻ്റെ പിന്നാലെ ഓടുന്നത് കാണാം. ചില ചിത്രങ്ങളിൽ മയിലിനെയും ശങ്കിനെയും കാണാം. ഒരു പാറയെ മൃഗശാല പാറ എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഈ മൃഗശാലയിലെ പാറയിൽ ആന, മാൻ, കരടി തുടങ്ങിയവയെല്ലാം നിങ്ങൾക്ക് കാണാൻ കഴിയും. 1200 വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് ഇവയെല്ലാം സൃഷ്ടിച്ചതാണ്. ഓസ്‌ട്രേലിയയിലും ഫ്രാൻസിലും ഒരേ കാലഘട്ടത്തിൽ ഇത്തരം ചിത്രങ്ങൾ നിങ്ങൾക്ക് കണ്ടെത്താൻ കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. പാലിയോലിത്തിക്ക് കാലഘട്ടത്തിലാണ് ഈ ചിത്രങ്ങൾ സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നത്. പെയിൻ്റിംഗിനായി അവർ വെള്ളയും ചുവപ്പും നിറങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്.



















അശോക്‌നഗറിൽ നിന്നുള്ള എഞ്ചിനീയർക്കൊപ്പം 
. അദ്ദേഹം ഭോപ്പാൽ സ്വദേശിയായിരുന്നു.









മൃഗങ്ങളെ പിന്തുടരുന്ന പുരുഷന്മാരുടെ ചുവന്ന നിറത്തിലുള്ള പെയിൻ്റിംഗുകൾ
































എഴുത്തുകാരനും സുഹൃത്തും 






                                     മനുഷ്യൻ അനമലിൻ്റെ മുകളിൽ ഇരിക്കുന്നു. കയ്യിൽ ഒരു കുന്തം.






                                                           


ഭീംബേട്കയിലെ കുൽദേവി ക്ഷേത്രം  വൈഷ്ണോ ദേവിക്ക് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു. ചരിത്രമനുസരിച്ച്, പാണ്ഡവർ തങ്ങളുടെ കുൽ-ദേവിയായ മാ വൈഷ്ണോ ദേവിക്കുവേണ്ടി വനവാസകാലത്ത് ഈ ക്ഷേത്രം സ്ഥാപിച്ചു. ഒരു പർവതത്തിനുള്ളിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഒരു വലിയ ഗുഹാക്ഷേത്രമാണിത്.
ക്ഷേത്രത്തിന് പുറത്ത് താഴ്വരയെ മുഴുവൻ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന ഒരു വലിയ പാറക്കെട്ടുണ്ട്, ഇതിനെ 'ഭീം കി ബൈതക്' അല്ലെങ്കിൽ ഭീമൻ നാടുകടത്തപ്പെട്ടപ്പോൾ ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന ഇരിപ്പിടം എന്ന് വിളിക്കുന്നു.
 ഇവിടെയിരുന്നാണ് ഭീമൻ ജനങ്ങളുടെ പ്രശ്നങ്ങൾ കേട്ടിരിക്കുന്നത്



ഇന്ന്, ക്ഷേത്രത്തിൻ്റെ പ്രാധാന്യം എന്തെന്നാൽ, ഹോളിയുടെ ആദ്യ അഗ്നി ഇവിടെയാണ് കത്തിക്കുന്നത്, അത് താഴെയുള്ള സമതലങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുമ്പോൾ, ഹോളിയുടെ ബാക്കി ആഘോഷങ്ങൾ ആരംഭിക്കും. വാർഷിക രാമനവമി മേളയ്ക്കും ഇത് പേരുകേട്ടതാണ്. മാ വൈഷ്ണോ ദേവിയുടെ അനുഗ്രഹം ലഭിക്കാൻ ഈ സമയത്ത് ധാരാളം ഭക്തർ ക്ഷേത്രം സന്ദർശിച്ചു.

സമയം: രാവിലെ 7 മുതൽ വൈകുന്നേരം 6 വരെ

ഭീംബേട്ക റോക്ക് ഷെൽട്ടർ പ്രവേശനം: ഇന്ത്യക്കാർക്ക് 25 രൂപ, വിദേശികൾക്ക് 500 രൂപ, 1OO രൂപ.

രണ്ട് വീലറുകളും കാറുകൾക്ക് 300 രൂപയും. രാത്രി ആറുമണിയോടെ കൂടി ഞങ്ങൾ ഹോട്ടലിലേക്ക് തിരിച്ചു.


Comments

Popular posts from this blog

കാമൽ ടു കാഡിലാക്- ദുബായ് എന്ന സ്വർഗം ( മൂന്നാം ദിവസം)

ഒരു കൊടൈക്കനാൽ യാത്ര