നക്സൽ ഭൂമികയിലൂടെ

 2019 ൽ ഞാൻ മധ്യപ്രദേശിലെ ബാലാഘട്ട് ജില്ല സന്ദർശിച്ചു. മധ്യപ്രദേശ് സംസ്ഥാനത്തിന്റെ മധ്യത്തിലാണ് ബാലാഘട്ട് ജില്ല സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. എൻആർഅർ ഡി എ എന്റെ പരിശോധനയെക്കുറിച്ച് അറിയിച്ചപ്പോൾ, എന്റെ നിർദ്ദിഷ്ട സന്ദർശനത്തെക്കുറിച്ച്  ആസൂത്രണം ചെയ്യാൻ  ഞാൻ ഉടൻ തന്നെ എംപിആർആർഡിഎ (മധ്യപ്രദേശ് റൂറൽ റോഡ്സ്  ഡെവലപ്മെന്റ് അതോറിറ്റി ) എഞ്ചിനീയർമാരെ ബന്ധപ്പെട്ടു. അവർ എന്നോട് ഏറ്റവും അടുത്തുള്ള വിമാനത്താവളം ജബൽപൂരാണെന്ന് അറിയിച്ചു. ഞാൻ കൊച്ചിയിൽ നന്ന് ജബൽപൂരിലേക്കുള്ള വിമാന ടിക്കറ്റ് ബുക്ക് ചെയ്തു. കുറച്ച് ദിവസങ്ങൾക്ക് ശേഷം ഞാൻ ബാംഗ്ലൂർ വഴി ജബൽപൂർ വിമാനത്താവളത്തിൽ ഉച്ചയ്ക്ക് 12 മണിയോടെ എത്തി. 

നേരത്തെ ഒരു പരിശോധനയ്ക്കായി ഉമരിയ ജില്ലയിലേക്ക് പോകുമ്പോൾ ഞാൻ ജബൽപൂരിൽ പോയിരുന്നു. ഉമാരിയ ജില്ല പരിശോധിച്ച ശേഷം മടക്കയാത്രയിൽ ജബൽപൂരിലെ ഒരു ഹോട്ടലിൽ താമസിക്കാൻ എനിക്ക് അവസരം ലഭിച്ചു. കൊച്ചിയിലേക്കുള്ള പുലർച്ചെയുള്ള വിമാനം പിടിക്കാൻ ഒരു രാത്രി അവിടെ ഒരു ത്രീ സ്റ്റാർ ഹോട്ടലിൽ ഞാൻ താമസിച്ചു. ആ സമയത്ത് ഈ വലിയ നഗരം ചുറ്റിനടക്കാൻ എനിക്ക് വേണ്ടത്ര സമയം ലഭിച്ചില്ല. നിരോധി മലയാളികൾ ഉള്ള നഗരം കൂടിയാണ് ജബൽപൂർ.

 ഇത്തവണ നഗരത്തിൽ ചുറ്റിനടക്കാൻ മറ്റൊരു സുവർണ്ണാവസരം ലഭിച്ചു, ബാലാഘട്ട് ജില്ലയിലെ പരിശോധന കഴിഞ്ഞ് മടങ്ങുമ്പോൾ ഞാൻ നഗരം ചുറ്റി കണ്ടു. 

ബാലഘട്ടിനും ജബൽപൂരിനും ഇടയിലുള്ള ദൂരം ഏകദേശം 200 കിലോമീറ്ററാണ്. കാറിൽ യാത്ര ചെയ്യാൻ 4 മണിക്കൂർ എടുത്തു. നിർഭാഗ്യവശാൽ ഹൈവേയിൽ ചില അറ്റകുറ്റപ്പണികൾ നടന്നുകൊണ്ടിരിക്കുന്നതിനാൽ എനിക്ക് ഗ്രാമങ്ങൾക്കുള്ളിൽ കൂടി കൂടുതൽ ദൂരം സഞ്ചരിക്കേണ്ടി വന്നു. ഉൾവശത്തെ റോഡുകൾ അത്ര നല്ലതല്ലായിരുന്നു, എനിക്ക് അത് സഹിക്കേണ്ടി വന്നു. വിമാനത്താവളത്തിനടുത്തുള്ള ഒരു ഫൈവ് സ്റ്റാർ ഹോട്ടലിൽ നിന്ന് ഞങ്ങൾ സമൃദ്ധമായ ഉച്ചഭക്ഷണം കഴിച്ച് ഉച്ചകഴിഞ്ഞ് 3 മണിക്ക് ബാലഘട്ടിലേക്ക് പുറപ്പെട്ടു. ഞാൻ നേരത്തെ എഴുതിയതുപോലെ ഹൈവേയിൽ ചില അറ്റകുറ്റപ്പണികൾ നടക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു, രാത്രിയിൽ എനിക്ക് ഗ്രാമങ്ങളിലൂടെ സഞ്ചരിക്കേണ്ടിവന്നു. റോഡുകൾ വളരെ ഇടുങ്ങിയതായിരുന്നു.  കുറച്ചു കഴിഞ്ഞപ്പോൾ രാത്രിയായി. ഈ ഗ്രാമങ്ങളിൽ വൈദ്യുതി ഉണ്ടായിരുന്നില്ല.

 

ബാലാഘട്ടിലെ മിക്കവാറും എല്ലാ ഗ്രാമങ്ങളും നക്സൽ ബാധിത പ്രദേശങ്ങളാണെന്ന് എന്നോടൊപ്പം വന്ന എഞ്ചിനീയർ പറഞ്ഞു.

മാത്രമല്ല നെക്സ്റ്റ് ലൈറ്റുകൾ സഞ്ചരിക്കുന്ന ത് രാത്രിയിലാണ് .  രാത്രിയിൽ ഈ ഗ്രാമ റോഡുകളിലൂടെ സഞ്ചരിക്കുമ്പോൾ എനിക്ക്  പ്രത്യേകിച്ച് വലിയ ഭയമൊന്നും തോന്നിയില്ല. ഇരുട്ടിൽ ഈ ഗ്രാമ റോഡുകളിലൂടെ സഞ്ചരിച്ച് പ്രധാന റോഡിലേക്ക് എത്താൻ ഏകദേശം ഒരു മണിക്കൂറെടുത്തു. ഈ ഗ്രാമങ്ങളിൽ വൈദ്യുതിയില്ല. എല്ലായിടത്തും ഇരുട്ടായിരുന്നു. മധ്യപ്രദേശിലെ ബാലാഘട്ടിലെ ഈ വിദൂര നക്സൽ ബാധിത ഗ്രാമങ്ങളിൽ രാത്രിയിൽ സഞ്ചരിക്കുന്നത് ശരിക്കും  മറക്കാനാകാത്ത     അനുഭവമായിരുന്നു. കവലകളിൽ  ഗ്രാമീണ ർ ഈ ഇരുട്ടിലും ഇരുന്ന് സൊറ പറയുന്നുണ്ടായിരുന്നു. 

രാത്രി ഏകദേശം 9 മണിയോടെ ഞാൻ ബാല്യകാട്ട് നഗരത്തിലെത്തി. നഗരത്തിലെത്താൻ 6 മണിക്കൂർ എടുത്തു, ഞാൻ ശരിക്കും ക്ഷീണിതനായിരുന്നു. യാത്ര വളരെ കഠിനവും ദുഷ്‌കരവുമായിരുന്നു. ബാലാഘട്ട് നഗരത്തിൽ ലഭ്യമായ ഒരു നല്ല ഹോട്ടൽ അവർ ഇതിനകം ബുക്ക് ചെയ്തിരുന്നു. നിർദ്ദിഷ്ട സന്ദർശനത്തെക്കുറിച്ച് ചർച്ച ചെയ്യാൻ ചില എഞ്ചിനീയർമാർ എന്നെ കാത്തിരിക്കുകയായിരുന്നു. എംപിആർആർഡിഎയിലെ എഞ്ചിനീയർമാരുമായി ഞങ്ങൾ ഒരു ചെറിയ മീറ്റിംഗ് നടത്തി, അതിൽ വരും ദിവസങ്ങളിലേക്കുള്ള ഞങ്ങളുടെ പരിപാടികൾ ആസൂത്രണം ചെയ്തു.

ബാലാഘട്ടിൽ അഞ്ച് ദിവസം താമസിച്ച് വിവിധ ഗ്രാമങ്ങളിലെ റോഡുകൾ പരിശോധിച്ചു. വിദൂര ഗ്രാമങ്ങളിലേക്ക് യാത്ര ചെയ്ത് പിഎംജിഎസ്‌വൈ പ്രകാരം എംപിആർആർഡിഎ നിർമ്മിച്ച റോഡുകളും പാലങ്ങളും പരിശോധിച്ചു. ഗുണനിലവാരത്തിന് പ്രതിജ്ഞാബദ്ധമായ ഒരു സംഘടനയാണ് എംപിആർആർഡിഎ(മധ്യപ്രദേശ് റൂറൽ റോഡ്സ് ഡെവലപ്മെൻറ് അതോറിറ്റി ) എന്നത് നഗ്നമായ സത്യമാണ് . കഴിഞ്ഞ നിരവധി വർഷങ്ങളായി മധ്യപ്രദേശിൽ പിഎംജിഎസ്‌വൈ പ്രകാരം ഗ്രാമീണ റോഡുകൾ എംപിആർആർഡിഎ നിർമ്മിച്ചു വരികയായിരുന്നു, അവർ നിർമ്മിച്ച റോഡുകൾ മികച്ചതും നല്ല നിലവാരമുള്ളതുമായിരുന്നു. ബാലാഘട്ട് മാവോയിസ്റ്റുകളുടെ ആക്രമണത്തിന് ഇരയായതിനാൽ ജില്ലയുടെ അടിസ്ഥാന സൗകര്യ വികസനത്തിനായി കേന്ദ്രസർക്കാർ പ്രത്യേക ഫണ്ട് അനുവദിച്ചിരുന്നു. ഞാൻ പരിശോധിച്ച മിക്ക പ്രവൃത്തികളും ജില്ലയിലെ ഈ വിദൂര ഗ്രാമങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതായിരുന്നു.  മിക്ക പ്രവർത്തികളും നക്സലേറ്റ് ഏരിയകളിൽ ആയിരുന്നു.

ഈ പ്രദേശങ്ങളിൽ നക്സലിസം വളരാനുള്ള പ്രധാന കാരണം ഈ ആദിവാസി മേഖലകളിൽ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളുടെ അഭാവമാണെന്ന് ഞാൻ മനസ്സിലാക്കി. അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളുടെ അഭാവം എല്ലാ അർത്ഥത്തിലും ദാരിദ്ര്യത്തിന് കാരണമാകുന്നു. സ്കൂളുകൾ, ആശുപത്രികൾ, മറ്റ് സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവ ഇവിടെയില്ല. അങ്ങനെ, ഈ പ്രദേശങ്ങളിൽ വികസന പ്രവർത്തനങ്ങൾ നടപ്പിലാക്കുന്ന തുടർച്ചയായ സർക്കാരുകളുടെ ശരിയായ കാഴ്ചപ്പാടിന്റെ അഭാവം കാരണം ഈ പ്രദേശങ്ങളിൽ താമസിക്കുന്ന ആദിവാസികൾ തീവ്രവാദ പ്രത്യയശാസ്ത്രങ്ങളിലേക്ക് എളുപ്പത്തിൽ ആകർഷിക്കപ്പെടുന്നു. ഇതാണ് ബാലഘട് ജില്ലയിൽ നക്സലിസം വളരുന്ന കാരണം.

നക്സൽ സാന്നിധ്യ പ്രദേശത്ത് ഒരു പാലം പരിശോധനയ്ക്കിടെ എൻജിനീയർമാരോടൊത്ത ലേഖകൻ 

പരിശോധനാ ജോലികൾ കഴിഞ്ഞപ്പോൾ ഞാൻ ബാലാഘട്ടിലെ പ്രധാന വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളെക്കുറിച്ച് അന്വേഷിച്ചു. കൻഹ നാഷണൽ പാർക്ക് നഗരത്തിൽ നിന്ന് ഒരു മണിക്കൂർ അകലെ ബാലാഘട്ടിലാണെന്ന് അവർ എന്നോട് പറഞ്ഞു. അങ്ങനെ ഞാൻ കാൻഹാ നാഷണൽ    പാർക്ക് കാണാൻ തീരുമാനിച്ചു. പരിശോധനയുടെ അവസാന ദിവസം വൈകുന്നേരം 5 മണിക്ക് ബാലാഘട്ടിൽ നിന്ന് ഞാൻ പുറപ്പെട്ടു. പാർക്കിലെ എംപിടിഡിസിയുടെ( മധ്യപ്രദേശ് ടൂറിസം ഡെവലപ്മെൻറ് കോർപ്പറേഷൻ) ഒരു റിസോർട്ടിൽ താമസിച്ച് അതിരാവിലെ പാർക്ക് ചുറ്റിക്കാണുക എന്നതായിരുന്നു എന്റെ ആശയം. റൂം ഇതിനകം ബുക്ക് ചെയ്തിരുന്നു. 

രാത്രി 8 മണിക്ക് ഞാൻ റിസോർട്ടിൽ എത്തി, റിസോർട്ടിൽ നിന്ന് അത്താഴം കഴിച്ച ശേഷം ഞാൻ ഉറങ്ങാൻ കിടന്നു. ബാലഘട്ടിൽ നിന്ന് എന്നോടൊപ്പം ഉണ്ടായിരുന്ന എന്റെ സുഹൃത്ത് എന്നോട് പറഞ്ഞു, ആവശ്യമായ ടിക്കറ്റുകൾ ബുക്ക് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. പുലർച്ചെ 5.30 ന് ഞാൻ തയ്യാറാകനമെന്നു അഭ്യർത്ഥിച്ചു.

പിറ്റേന്ന് രാവിലെ 5.30 ന് ആവശ്യപ്പെട്ടതുപോലെ, റിസോർട്ടിൽ നിന്ന് ഞങ്ങളെ കൊണ്ടുപോകാൻ MPTDC ബസ് തയ്യാറായിരുന്നു. ഞങ്ങൾ അടുത്തുള്ള പാർക്ക് ഓഫീസിലേക്ക് പോയി, സഫാരിക്ക് തയ്യാറായി നിൽക്കുന്ന സഫാരി ജീപ്പുകൾ അവിടെ ഉണ്ടെന്ന് എനിക്ക് കാണാൻ കഴിഞ്ഞു. 

2018 ലെ കടുവകളുടെ കണക്കനുസരിച്ച് 130-ലധികം കടുവകളുള്ള രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും മികച്ച കടുവ സംരക്ഷണ കേന്ദ്രങ്ങളിലൊന്നായി കൻഹ കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

ഞങ്ങൾ സഫാരി തുടങ്ങിയപ്പോൾ ഇരുട്ടായിരുന്നു. രാവിലെ 5.30 മണി.

സഫാരി വാഹനത്തിൽ ഇരിക്കുന്നു 

സഫാരി രാവിലെ 6 മണിക്ക് ആരംഭിച്ചു

കൻഹ നാഷണൽ പാർക്ക്- വ്യൂ

പാർക്കിൽ കടുവകളെ കാണുന്നു 

ഒരു സ്റ്റേഷനിൽ ഫോട്ടോ എടുക്കുന്ന ചില വിനോദസഞ്ചാരികൾ

എംപിആർടിഡിസിയുടെ വാഹനം

ആസ്റ്റേഷനിൽ കടുവയെ കാത്തിരിക്കുന്നു

കൻഹയിലെ ജംഗിൾ സഫാരി

കൻഹ റിസർവിലേക്കുള്ള ഒരു യാത്ര നിങ്ങളെ നേരിട്ട് വന്യജീവികളുടെ സമൃദ്ധമായ ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ വിശാലമായ മേഖലയിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകുന്നു. ആന, ജീപ്പ് സഫാരി എന്നിവയിൽ ഈ എല്ലാ ജീവികളെയും കണ്ടുമുട്ടുന്നത് ശരിക്കും ഉദാരവും മൂല്യവത്തായതുമാണ്. ജംഗിൾ സഫാരിയിൽ നിങ്ങൾക്ക് വന്യമൃഗങ്ങളെ അടുത്തറിയാനും അവയുടെ ഗംഭീരമായ ചിത്രങ്ങൾ നിങ്ങളുടെ ക്യാമറകളിൽ പകർത്താനും കഴിയും.

ഇന്ത്യയുടെ ഹൃദയഭാഗമായ മധ്യപ്രദേശിലെ സത്പുരയിലെ മൈക്കൽ നിരകളിലാണ് കൻഹ ദേശീയോദ്യാനം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഇന്ത്യയുടെ മധ്യഭാഗത്തുള്ള ഉയർന്ന പ്രദേശമാണിത്. കടുവാ സംരക്ഷണ കേന്ദ്രമായി ഈ ദേശീയോദ്യാനം ജനപ്രിയമാവുകയും ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മികച്ച വന്യജീവി മേഖലകളിൽ ഒന്നായി പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു. മണ്ഡല, കാലഘട്ട് എന്നീ രണ്ട് റവന്യൂ ജില്ലകളിലായി വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്ന കൻഹ ദേശീയോദ്യാനം 1879-ൽ ഒരു സംരക്ഷിത വനമായി പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെടുകയും 1933-ൽ ഒരു വന്യജീവി സങ്കേതമായി പുനർമൂല്യനിർണ്ണയം നടത്തുകയും ചെയ്തു. 1955-ൽ അതിന്റെ സ്ഥാനം ഒരു ദേശീയോദ്യാനമായി ഉയർത്തി.

മാൻ മേച്ചിൽ

റിസോർട്ടിൽ

റിസോർട്ടിന്റെ മറ്റൊരു കാഴ്ച

റിസോർട്ട് മാനേജരുമായി ഒരു ഫോട്ടോ

റിസോർട്ടിന്റെ മറ്റൊരു കാഴ്ച

മറ്റൊരു കെട്ടിടം റിസോർട്ട് ചെയ്യുക

പാർക്ക് സന്ദർശിക്കുന്നതും സഫാരിയിൽ സവാരി നടത്തുന്നതും ഒരു മികച്ച അനുഭവമായിരുന്നു. 945 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ വിസ്തൃതിയുള്ള ഈ പാർക്ക് ഏഷ്യയിലെ ഏറ്റവും മികച്ച ഭരണനിർവ്വഹണ പാർക്കുകളിൽ ഒന്നാണ്. ഏകദേശം 350 ഇനം പക്ഷികളെ പാർക്കിൽ കാണാം. ഞങ്ങൾ മുക്കി ഗേറ്റിൽ താമസിച്ചു.

ഒക്ടോബർ മുതൽ ജൂൺ വരെയാണ് പാർക്ക് സന്ദർശിക്കാൻ ഏറ്റവും അനുയോജ്യമായ സമയം.

കൻഹയിലെ വന്യജീവികളുടെ ഒരു നല്ല ക്രോസ് സെക്ഷൻ കാണാൻ കാഴ്ചക്കാർക്ക് കഴിയുന്ന തരത്തിൽ മാപ്പ് ചെയ്ത സർക്യൂട്ടുകളിലൂടെ പാർക്കിന് ചുറ്റും വനം വകുപ്പ് ഗൈഡുകൾ സന്ദർശകരോടൊപ്പം സഞ്ചരിക്കുന്നു.

ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ കൻഹ നാഷണൽ പാർക്ക് സന്ദർശിച്ച ശേഷം ഞങ്ങൾ ജബൽപൂരിലേക്ക് പുറപ്പെട്ടു. എംപിടിഡിസി റിസോർട്ടിന്റെ മാനേജർ ഒരു നല്ല മാന്യനായിരുന്നു. അദ്ദേഹം കേരള സംസ്ഥാനത്തെക്കുറിച്ച് സംസാരിച്ചു, ജബൽപൂരിലെ തന്റെ മാനേജർ ഒരു മലയാളിയാണെന്ന് അദ്ദേഹം എന്നോട് പറഞ്ഞു. ജബൽപൂരിൽ എത്തിയ ശേഷം വിളിക്കാൻ വേണ്ടി അദ്ദേഹം മൊബൈൽ നമ്പർ നൽകി. ഈ നാഷണൽ പാർക്ക് സന്ദർശിക്കുന്നത് ശരിക്കും ഒരു അത്ഭുതകരമായ അനുഭവമായിരുന്നു.